Combi van basisschool en bso: lange dagen waarin spelen en leren worden afgewisseld

Op een basisschool in Kessel-Eik wordt geëxperimenteerd met een nieuw onderwijsconcept. Vanaf schooljaar 2024/2025 zullen het primair onderwijs en de buitenschoolse opvang gecombineerd worden. KinderopvangTotaal sprak met Rudie Peeters van Hoera Kindercentra, samen met Stichting Prisma, een van de initiatiefnemers.

Het onderwijs en de kinderopvang gaan in deze nieuwe vorm nauw met elkaar samen. Kinderen zullen nu van half negen tot vijf uur ’s middags op school zitten, zonder onderbreking om tussen school en bso te wisselen. Op een lange dag komen er blokken met leertijd en daar voegt de school ook blokken met speeltijd aan toe. Dat is mogelijk met de tien bso-uren die een kind nu heeft. Hierbij zal het gaan op de maandagen, dinsdagen en donderdagen. De leerlingen blijven op woensdag- en vrijdagmiddag vrij. Ook niet geheel onbelangrijk: Hoera Kindercentra en Stichting Prisma pleiten ervoor dat élk kind in Kessel-Eik gebruik kan maken van deze nieuwe onderwijsvorm, ook als de ouders geen recht hebben op kinderopvangtoeslag en dit niet uit eigen zak kan betalen.

Ontstaan

Rudie Peeters van Hoera Kindercentra legt uit hoe de samenwerking tussen basisschool Eikerwijs en bso tot stand is gekomen in het Limburgse dorp. ‘Wat we in Kessel-Eik tegen kwamen, dus een school die zo klein was dat het bestaan ervan in gevaar kwam en die al jaren dreigde onder de opheffingsnorm te komen, kan je op meerdere manieren aanvliegen. Wij hebben er na lang overleg en vooral ook dankzij de directeur van deze school voor gekozen om ook daar de bso en het basisonderwijs samen te voegen. Deze directeur heeft dit idee enthousiast omarmd en naar voren geschoven als oplossing voor een nijpend probleem, namelijk het feit dat er geen personeel te vinden was voor de naschoolse opvang, dat er wachtlijsten zijn en dat formeel gezien het onderwijs in principe verantwoordelijk is voor het regelen van naschoolse opvang. Met het realiseren van het nieuwe concept in Kessel-Eik is dit landelijke probleem natuurlijk niet opgelost, maar als meerdere locaties volgen biedt dit zeker perspectief.’

Voordelen

Maar waarom zou je voor deze vorm kiezen? ‘Als je de bso onderbrengt bij de basisschool heb je fulltime contracten, kunnen mensen de hele dag werken en wat wij als organisatie nog veel belangrijker vinden: je draagt maatschappelijk ook echt iets bij. Kinderen zijn met een geïntegreerde bso zo’n tien uur per dag aan het spelen en leren, hangen niet meer rond op straat, krijgen minder de kans om elkaar eventueel buiten te sluiten en ouders worden zo in hun opvangbehoefte voorzien. Daarnaast hebben we besloten – omdat het een pilot is – dat deze voorziening voor élk kind in Kessel-Eik beschikbaar moet zijn. Dus vooralsnog is elk kind uit dit dorp – zelfs als de ouders geen recht hebben op kinderopvangtoeslag – welkom. Zonder hoge extra kosten. Dat is dan ook meteen het verschil tussen ons en de wat commerciëlere partijen, denk ik. Heel eerlijk: het gaat ons er ook om dat we iets voor de kinderen doen. Kansengelijkheid staat in deze samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs dus zeer hoog in het vaandel.’

‘Als je zo’n kleine school bestiert heb je te maken met allerlei obstakels. Het vinden van personeel, het regelen van een volwaardige bso, het kunnen aanbieden van het volledige pakket dat hoort bij traditioneel onderwijs – dat is lastig als je het over een school met zo’n 43 kinderen hebt.’

Kessel-Eik als voorbeeld

Peeters legt uit waarom er juist in Kessel-Eik een oplossing moest komen. ‘Kessel-Eik is een kleine plaats met relatief veel sociale huurwoningen. Dit heeft invloed op de populatie van de school. En daar zitten ook ouders tussen die niet werken en daardoor geen gebruik kunnen maken van kinderopvangtoeslag. Uit mijn hoofd heeft minder dan de helft van de ouders uit Kessel-Eik recht op deze toeslagen. Dat is relatief laag. Dus die noodzaak was er. En werd ook goed aangevoeld door de directeur van de, overigens enige, basisschool daar. We willen voor de kinderen in Kessel-Eik een totaalvoorziening creëren, waarmee we kunnen bijdragen aan gezond opgroeien. Een aanbod waar onderwijs en opvang geïntegreerd worden aangeboden en er ook aandacht is voor veel bewegen, leren en spelen en voor gezond eten en drinken.’

‘Het is belangrijk om te weten dat Kessel-Eik tot aan nu géén naschoolse opvang had en vanaf september hebben ze dus opeens voor de hele school naschoolse opvang. Dat schept zoveel fijne, nieuwe mogelijkheden voor zowel ouder als kind – maar dus ook voor de school en haar medewerkers.’

Iedereen is welkom

Peeters legt ook uit waarom er alles aan gedaan wordt om elk kind uit Kessel-Eik mee te nemen in de nieuwe onderwijsvorm: ‘Waarom wij ervoor kiezen om élk kind bso aan te bieden is omdat je normaal ziet dat het vooral voor kinderen van rijkere, werkende ouders is. Wij denken dat het totaalaanbod dat we in Kessel-Eik gaan realiseren gewoon goed is voor kinderen. En dat alle kinderen er gebruik van zouden moeten kunnen maken. En dat is meteen ook de reden waarom ik ervoor pleit dat de bso een basisvoorziening moet worden, voor elk kind. En dan niet zoals nu vaak, afzonderlijk van een school georganiseerd. Juist ook met het oog op het bioritme van een kind werkt het veel beter om de bso integraal aan te bieden. Zodat de dag niet wordt onderbroken maar juist iets langer wordt voortgezet, waardoor er naast leren veel ruimte is voor spelen, wat ontzettend belangrijk is voor de ontwikkeling van kinderen.’

‘Alle ouders die werken en dus recht hebben op kindertoeslag moeten deze toeslag aanvragen. En ouders die aan kunnen tonen dat ze dus geen recht op toeslag hebben, in Kessel-Eik voornamelijk omdat ze – zoals eerder gezegd – bijvoorbeeld niet of te weinig werken, die kunnen bij ons aankloppen. Wij betalen dat dan vanuit Hoera voor deze ouders, omdat wij geen enkel kind het recht op bso willen ontnemen. Juist niet in zo’n klein dorp met weinig voorzieningen met deze populatie. Ieder kind in Kessel-Eik mag hier gebruik van maken. En dat is in elk geval vanaf september drie jaar lang. Ik zie het echt als een kleine revolutie, als een aanjager. Als ik dat in alle gemeentes zou invoeren waar wij als Hoera zitten, dan zou ik van de veertig zo’n dertig winstgevende locaties hebben. En dus tien verliesgevende. Maar onderaan de streep draai ik nog steeds breakeven en kan ik overeind blijven. En het allerbelangrijkste: we dragen iets bij aan de maatschappij.’

Lastig

Los van alle voordelen, zitten er ook nadelen aan het introduceren van een samengevoegde basisschool en bso, volgens Peeters. ‘Het nadeel aan dit onderwijsconcept is vooral dat je iets doet wat nog niet bestaat. Dat niet iedereen in de kern begrijpt wat wij hier proberen te ontwikkelen. En dan vooral de mensen en organisaties die heel erg in systemen en ‘wat hoort’ denken. En natuurlijk dat mensen wantrouwend zijn omdat je iets ‘gratis’ aanbiedt. En dat scholen soms nog niet snappen hoe interessant dit voor hen kan zijn. Maar los daarvan: onze focus ligt op het kind. De kinderen in Kessel-Eik gaan straks tien uur in de week meer spelen. Met de hele school. Zonder groepjesvorming of sociale uitsluiting. Daar mogen we best trots op zijn.’